Bij mijn laatste column voor Flex-Service ben ik wat uitgebreider ingegaan op de economische vooruitzichten op langere termijn zoals die uit de golfstructuur op de beurzen te lezen is.
Iedereen die zich met de economie bezighoudt, van economen tot technisch analisten zoals ik, heeft daarbij zijn eigen ‘visie’. Voordat ik overga op de bespreking van de huidige trend in Randstad en USG op de beurs, moet me iets van het hart over het belang van die ‘visie’.

U hebt het wellicht niet meegekregen, want het stond maar met kleine letters in de krant, maar het VSB-Fonds, onder andere van groot belang voor de cultuursector in ons land, heeft 50 miljoen aandelen Fortis waardeloos laten worden, en daarom aangekondigd dat niet alle toegezegde subsidies dit jaar kunnen worden verstrekt. De cultuursector gaat me zeer aan het hart en ik heb me ongelooflijk kwaad gemaakt over zoveel onkunde. Ik schrijf mijn columns onder andere om u te laten zien dat ‘markettiming’ met min of meer mechanische technische systemen niet alleen mogelijk is, maar ook noodzakelijk is. Het afschuwelijke beleggingsbeleid van het VSB-Fonds onderstreept waartoe het leidt, wanneer men niet met zulke mechanische modellen werkt.

Wat het VSB-fonds heeft laten gebeuren, is schandelijk. Directeur Van Lanschot schijnt er mee weg te komen. Hij meldde dat het VSB-Fonds in 2006 al wat Fortis-aandelen had verkocht, om meer gediversifeerd te worden. Verder wilde hij er niet te veel over kwijt (dat geheimzinnig doen wanneer je lijdt aan verregaande onkunde hoort er ook altijd bij), maar hij gaf nog wel een reden ervoor om Fortis-stukken niet verder aan te lappen: het VSB-Fonds zat zó groot in Fortis, dat een verkoop van stukken Fortis had geleid tot het ‘bewegen van de markt’ in Fortis. Tja! Wat wil zo’n directeur nou? Hij wil ‘de markt niet bewegen’, geen ‘signaalwerking’ geven, en ondertussen krijgt hij salaris en emolumenten, maar hij laat wel zijn investering min of meer waardeloos worden, en het gaat ook nog eens om de investering die het leeuwendeel van zijn goede-doelen-fonds uitmaakt. Als zo iemand zelf niets van beleggen begrijpt, waarom heeft hij dan niet iemand in dienst die simpelweg naar grafiekje kijkt en zijn directeur meldt: Fortis verkopen! We hebben een lange-termijn shortsignaal! In mijn methodiek, die volstrekt rigide is, kwam dat lange-termijn-verkoopsignaal er bij een koers van 17 Euro in december 2007. Dat was voor het VSB-Fonds alleszins acceptabel geweest. Het is echt niet zo moeilijk. Je moet alleen wél durven handelen en durven vertrouwen op je methodiek. Je kunt ernaast zitten en Fortis op 17 Euro verkopen, om het een jaar later, als je methodiek een longsignaal geeft, weer terug te moeten kopen voor 24 Euro. So what? Wie zich strikt aan zijn methodiek houdt zal het op de lange termijn altijd goed doen, en dit soort debacles voorkomen.

Wat voor beleggen geldt, geldt mutatis mutandis ook voor alles wat een mens in zijn leven doet: wie het goed wil doen, werkt doelgericht, met een plan, ergens naar toe.

Randstad en USG

De branche organisatie ABU kwam met cijfers over de uitzendsector in periode 11, november dus. Voor de sector in zijn geheel waren de cijfers gematigder dan voor Randstad, aldus analist Teun Teeuwisse van Fortis Bank. De analist was niet verrast, want Randstad schetste bij de presentatie van de derdekwartaalcijfers en de analistendag van 20 november een slechtere trend over oktober en een deel van november.

Tot zover het nieuws. Het moge duidelijk zijn dat het economische nieuws inmiddels bar slecht is geworden. Zoals altijd liepen de beurzen vooruit. In Amerika blijkt de recessie al vrijwel een jaar te duren. Zo gaan die dingen altijd. Eerst dalen de beurzen, en geven aan dat er iets mis is. Later volgen de cijfers, en gaan ook de bankanalisten koersdoelen naar beneden bijstellen. Dat theater zal nog door gaan, vermoed ik. Doorgaans stellen analisten koersdoelen op de top van een aandeel naar boven bij, en als het aandeel bodemt volgen verdere neerwaartse bijstellingen.

Kortom, daar heeft u dus niets aan. Daarom over naar waar we wél iets aan hebben, de grafieken.

Randstad maandgrafiek

 
De maandgrafiek van Randstad begint wat tijdelijke perspectieven te bieden. Waar zien we dat aan? De koersen dalen wat minder snel, in november kwam er zelfs geen nieuw dieptepunt meer. De golfstructuur lijkt ook te wijzen op een laatste fase in deze daling. Ik zeg met nadruk ‘deze daling’, want in de toekomst komen er nieuwe dalingen. Ik verwacht dat de downtrend nog jaren duurt. Dat betekent dat bijvoorbeeld 2009 best een redelijk beursjaar kan worden, want een grote downtrend kent enorme stijgingen, percentueel. Aandelen kunnen verdubbelen in waarde, en nog steeds maar een fractie waard zijn van wat ze waard waren op hun top. Dat is het leuke van een downtrend, voor speculanten. Omlaag gaat het hard, maar de countertrends omhoog gaan ook heel hard.

Waaraan zien we dat een opleving in Randstad simpelweg onderdeel zal blijken te zijn van een lange downtrend? Daarvoor kijkt u naar de ‘telling’. We zijn pas bij ‘4’ in de telling, en voor een mogelijke lange termijn bodem moet de groene ‘13’ er staan. Dat gaat nog even duren dus, minimaal een jaar en waarschijnlijk een stuk langer. Als er namelijk een grotere opleving plaats vindt, kunnen we niet verder naar beneden tellen. Voor het plaatsen van ieder nieuw cijfer zijn er allerlei voorwaarden.

Wat betekent dit? Op dit moment begint Randstad er beter uit te zien. We kijken voor meer detail naar de daggrafiek. Lange termijn verandert de visie niet. Aandelen, ook Randstad, zijn alleen speculatief interessant, niet voor buy & hold. We verwachten in de komende jaren nog lagere koersen.

Randstad daggrafiek

 
In de daggrafiek heb ik voor u wat klassieke technische patronen ingetekend. Allereerst hadden we bij de oktoberbodem een klassieke dalende wig, die opwaarts uitgenomen werd. Voor de speculant een koopsignaal. Korte termijn natuurlijk. Wat weken later zien we juist een opwaartse wig, een bearish signaal. Toen die neerwaarts werd verlaten, was dat een verkoopsignaaltje. Vervolgens zien we dat we ons in een paarsblauwe voortzettingsdriehoek bevinden. De voortzettingsdriehoek is een patroon dat ‘voorspelt’ wat de naam zegt, namelijk de voortzetting van de trend. Maar welke trend? Overall is dat de neerwaartse trend. Maar voorafgaand aan de driehoek, was er een forse stijging. Het is in dit geval dus ook mogelijk dat er een uitbraak omhoog plaatsvindt. De uitbraak uit een voortzettingsdriehoek is redelijk betrouwbaar. Inmiddels is Randstad op dinsdag 9 december fors gestegen en daarbij is de kleine voortzettingsdriehoek opwaarts uitgenomen. Voor de korte termijn is de trend dus nu positief geworden, middellange termijn neutraal, en lange termijn nog steeds neerwaarts.

Hoe moet u dit positievere verhaal voor de korte termijn zien, in verhouding tot het al maar slechter wordende nieuws over de economie? Het staat min of meer los van elkaar. Een beursgolf is een beursgolf omdat die omhoog gaat en omlaag, ongeacht het economische nieuws. Kennelijk denken de beleggers momenteel dat het meeste slechte nieuws in de koersen verdisconteerd is, ook bij Randstad. En dan wordt er gekocht. Het past ook prima bij het golfpatroon zoals ik denk dat het zich afspeelt op de beurzen. Daarin past nu een herstelletje. De beurzen in het westen hikken allemaal tegen het dieptepunt van 2003 aan, en doen allemaal krampachtig hun best om het jaar uit te gaan bóven dat dieptepunt. Bij de AEX gaat het dan om 250, als maandslot van maart 2003. Ik verwacht dan ook dat de AEX eind december boven 250 afsluit.

USG People daggrafiek

 
Om te laten zien dat Randstad en USG momenteel een min of meer ‘inwisselbare’ investering zijn, de daggrafiek van USG. We zien hetzelfde patroon als bij Randstad. Hier hebben we een uitbraak gezien uit de voortzettingdriehoek, die we als een ‘koop’ mogen bestempelen. Dat is een voorbode van wat bij Randstad zichtbaar zal worden vermoedelijk.

Conclusie

In november is er verbetering opgetreden bij de uitzenders op de beurs, in die zin dat de downtrend even gestopt is. Dat is goed nieuws, en wellicht zijn er grote koerswinsten te behalen met Randstad, USG, en andere uitzenders. Het is alleen zaak op tijd winst te nemen, want vroeger of later zal de grote downtrend toch weer doorzetten. Er komt zonder meer een nieuwe daling op ons af. Of dat al in december zal gebeuren, valt niet te zeggen. Het kan ook uitgesteld worden tot 2009.

Ruud van Megen