Het belangrijkste nieuws over Randstad van de laatste weken was naar mijn idee niet dat de cijfers over het laatste kwartaal van afgelopen jaar slecht waren. De tweede uitzender van de wereld gaf aan dat de omzet over oktober, november en december 2008 was gedaald met 14 % in totaal, in december was de daling zelfs 18 %. In januari wijzigde het beeld niet, alleen begin februari gaf wat stabilisatie.

Maar dit had ik wel verwacht. Ook de afwaardering van de goodwill met € 500.000.000 is goed voor te stellen. Wat veel belangrijker is dan u wellicht denkt, is dat Randstad heeft besloten het dividend te passeren.

Want wat was de reden voor beleggers om Randstad ‘vast te houden’ in de daling? De ‘rationele overweging’ dat beurskoersen ook ooit wel weer een keer omhoog gaan, en dat intussen de aandeelhouder gecompenseerd wordt voor zijn (gigantische) papieren verliezen, door het dividend dat Randstad zou blijven uitkeren. Dividendrendement wordt vastgesteld op basis van voorgaande jaren. Bij Randstad zag dat er fantastisch uit voor de aandeelhouder. Een dividendrendement van boven de 10 % van de beurskoers stond in de statistiek. Totdat het dividend gepasseerd werd.

Waarom is dit nu zo’n ernstige zaak? Vooral omdat de verantwoordelijken bij Randstad min meer monter meldden dat dit ook voor de aandeelhouders goed was, want nu werd er in deze moeilijke tijden geld in kas gehouden in plaats van uitgedeeld. Min of meer wordt de aandeelhouders dus medegedeeld: voor de continuïteit van het bedrijf is het beter dat we nu even geen dividend uitkeren. En u, de aandeelhouder, bent uiteraard gebaat bij de continuïteit van het bedrijf.
Tja, geen speld tussen te krijgen. Maar monter worden we hier niet van. Dat Google sinds jaar en dag geen dividend uitkeert omdat het bedrijf denkt de enorme cash-positie te kunnen gebruiken voor verdere groei, kunnen aandeelhouders ook steeds slechter accepteren. Maar met Google hebben we het wel over het bedrijf waarbij onze fantasie nog steeds groot mag zijn over de toekomst, en waar het geld met bakken binnenkomt.

Bedrijven als Randstad gaan gewoon mee met iedere economische cyclus. We moeten en mogen dus verwachten dat de bedrijfsvoering dusdanig prudent is, dat ook in slechte tijden de aandeelhouders mogen delen in de operationele bedrijfswinst. Voor aandeelhouders die weinig speculatief zijn ingesteld, is juist het dividend cruciaal voor het langjarige beleggingsrendement. De langjarige performance van bijvoorbeeld de AEX-index mag er dan momenteel niet florissant voorstaan, als het dividend herbelegd was, zoals op de Duitse Dax, stond de zaak er veel beter voor. De 6 à 7 % rendement die beleggers in aandelen gemiddeld mogen verwachten jaarlijks op basis van statistieken, bestaat voor meer dan de helft uit dividend, en herbelegd dividend!

Het passeren van het dividend was dus erg slecht nieuws, wat mij betreft. Het maakt het bezitten van het aandeel Randstad momenteel een pure koersspeculatie. Randstad had moeten besluiten een sterk verlaagd dividend uit te keren, in plaats van het helemaal te passeren.

Maandgrafiek van Randstad

 
Dit geconstateerd hebbende kijken we achtereenvolgens naar de lange trend in Randstad via de maandgrafiek, en vervolgens naar de korte, via de daggrafiek.
U ziet op de maandgrafiek een paarse en een groene telling staan. Degenen die vaker deze column lezen, weten dat ik deze tellingen op alle tijdsniveau’s maak, en dat we oplettend mogen worden op een trenddraai, wanneer er een ‘13’ in de grafiek verschijnt. Ik gebruik de methodiek uiteraard omdat het verleden uitwijst dat die bijzonder accuraat kan zijn. De conclusie op basis van de maandgrafiek is duidelijk, en onveranderd: de downtrend is niet beëindigd. Dit wil uiteraard niet zeggen dat Randstad tussentijds niet fors kan gaan herstellen. Laten we hopen dat dit erin zit, en dat dus de economie wat verbetering zal laten zien.

Op basis van deze grafiek moet ik echter aannemen dat de neerwaartse beweging in Randstad nog vele maanden voor de boeg heeft, en in ieder geval moet ik nog op twee à drie maanden rekenen waarin de koers significant lager komt dan die nu is. Deze maanden kunnen in 2009 vallen, maar ook pas in 2010 of 2011. Daarover kunnen we geen uitspraak doen.
Dit voor wat het hele grote plaatje betreft. Over naar de korte termijn, middels de daggrafiek.

Daggrafiek van Randstad

 
Bij de daggrafiek van Randstad zien we hetzelfde als in de maandgrafiek. Zowel de paarse als de groene telling geven geen complete downtrend. Zo lang dat zo is moeten we ook op korte termijn rekenen op lagere koersen. Het lijkt er voorlopig wel op dat Randstad bij nieuwe bodems in het aandeel dichtbij een voltooide downtrend komt op korte termijn.

U ziet ook goed dat de mededeling dat het dividend gepasseerd zou worden, eind februari voor een versnelling van de trend heeft gezorgd. Was de trend dus anders geweest wanneer Randstad bekend had gemaakt wél dividend te betalen? Dat kunnen we niet weten. De trend van een afzonderlijk aandeel maakt deel uit van een natuurlijke cyclus van een hele groep aandelen. Waarschijnlijk waren die nieuwe dieptepunten in de koers er dus toch wel gekomen. Maar de aandeelhouder mist het dividend, waar hij in theorie wat stukken Randstad van had kunnen bijkopen op de huidige lage prijzen. Of het management de juiste keuze heeft gemaakt met het passeren van het dividend, zal de toekomst uitwijzen.

Vooruitzichten

Het is niet zo bijzonder dat veel beursanalisten, ik dus ook, in 2009 een mogelijk speculatief interessant cyclisch herstel op de aandelenmarkten verwachten, naast een verder afglijden, dat ik ook verwacht. Alles gebeurt op de beurs nu eenmaal in golven, en dat blijft zo. Een cyclisch herstel zal hopelijk samenhangen met een verbetering van het economische klimaat.

Tot nog toe is de trend echter negatiever dan in de jaren ‘30 van de twintigste eeuw, inmiddels het grafiektechnische vergelijkingsmateriaal dat het dichtste bij is (ander vergelijkingsmateriaal komt pas uit de 19e eeuw).

Het is dus goed mogelijk dat deze economische periode eerder een depessie wordt dan een recessie. Dit zou helaas passen bij de grote economische ’supercycli’ die we door de eeuwen heen herkennen. Mensen zoals ik, die de beurs nauwlettend volgen en dan vooral de grafieken, zagen eerder de ernst van de situatie dan onze politici. Ook dit is heel gewoon. Een politicus kijkt geen grafieken, of wanneer hij dat doet, hecht hij er weinig waarde aan.Dat is helemaal niet erg, omdat er in zekere zin ook niet veel tegen te doen valt, tegen dit soort economische downturns.

Wat kan de politiek wél doen? Leiderschap tonen. Dat is niet zo moeilijk. Balkenende had al lang alle belangrijke leiders van Nederlandse bedrijven bij zich kunnen ontbieden op het Torentje om zijn oor bij hen te luisteren te leggen. Hij had daar best een paar weken voor mogen uittrekken. Vervolgens was het niet zo moeilijk geweest, en dat is het nog steeds niet, om met visie op de toekomst te komen, bijvoorbeeld: wij willen in Nederland leidend worden op het gebied van energie-opwekking door getijde-centrales. En dan de daad bij het woord voegen, met forse investeringen. Bij windenergie hebben we de slag al verloren met bijvoorbeeld Denemarken, en de Duitsers liggen inmiddels mijlenver voor in de ontwikkeling van zonne-energie.

Maar het blijft zo dat Nederland nu, op dit moment, kan beslissen om groot in te zetten op een energievoorziening die geheel uit bronnen komt, die niet op raken (wind, zon, water). Dit soort grote initiatieven van Nederland, of wellicht van Europa, zouden beslist de bevolking hoop geven, en het bedrijfsleven iets om de tanden in te zetten. Dit is wat er moet gebeuren om een opleving van de economie tot stand te brengen. En hoe het met de staatsschuld zit, dat is op dit moment van later zorg.

Ruud van Megen