September, zo vaak de maand van doem op de beurzen, werd inderdaad een pandemonium. Dag in dag uit wereldnieuws, kredietcrisis, en onheilsprofeten op televisie. Twee maanden geleden schreef ik al in mijn column dat u om op de beurs te mogen kopen vooral moest uitkijken naar chocoladeletters in de kranten, en paniekbewegingen van 5 % of meer op dagbasis. In september hebben we dat allemaal gezien. Er waren bizarre stijgingen, eenmaal van meer dan 8 % op een dag. Maar nooit was er op de AEX meer dan één dag herstel, hoe groot dat herstel ook was. Begin deze week viel de index dan in één klap naar het koersdoel dat ik al een tijdje had voor de AEX, 315. Uiteindelijk werd een dieptepunt neergezet op 310. Daarmee waren we terug bij koersniveau’s uit 2004. En de kredietcrisis had een koersniveau op de Nederlandse beurs veroorzaakt dat correspondeerde met de ernst van de situatie. Maar als door een adder gebeten reageerden de kopers op dinsdagmorgen. De index verbleef maar heel kort bij 310 en staat op woensdag weer bij 334.

Dat is niet zo vreemd. Ieder jaar in maart maak ik voor de klanten van mijn financiële dienstverlening een weerstands- en steunberekening voor de AEX. Voor de periode tot maart 2009 kwam die berekening uit op 498 aan de bovenkant en 336 aan de onderkant. Uiteraard maak ik zulke berekeningen niet publiek, dat doe ik nu pas, nu de koersdoelen bereikt zijn.

De 498 is op een fractie na gehaald (496), en nu is de 336 uitgenomen, maar ik vermoed dat 336 niet een niveau is dat makkelijk achtergelaten kan worden. Wellicht krijg ik ongelijk, maar zoals ik al eerder schreef zijn beurskoersen nou eenmaal een natuurlijk fenomeen, het is wiskunde en natuurkunde. Dat koersniveau’s als 336 voor de AEX voor wereldnieuws zorgen omdat iedereen zich dan grote zorgen maakt, nemen we maar op de koop toe. De koersen moesten die kant op, en zoiets is kennelijk niet te stuiten. Ook de koersval van Fortis was al vanaf het begin van het jaar met mijn methodiek te ‘voorspellen’, althans er was een lange termijn verkoopsignaal op het aandeel, en het koersdoel was 8,0 Euro, vervolgens 4,0 Euro, en met een beetje pech zou het nog veel lager kunnen, want met de methodiek die ik gebruik zijn we nog niet ‘uitgeteld’ op dit aandeel, althans niet in het grote plaatje.

Het is alleen steeds weer moeilijk te bevatten dat zulke koersdoelen ook werkelijk bereikt worden. Niemand is op zulke drastische veranderingen berekend, beleggers niet en de leiding van een bedrijf ook niet. Psychologisch is het buitengewoon lastig om te accepteren wat we nu zien, dat banken in een ommezien hun waarde op de beurs kunnen verliezen, genationaliseerd worden, overgenomen, of failliet gaan. Feitelijk was Fortis al ‘gedoemd’ toen de beurskoers nog rond de 17 Euro schommelde. Mijn methodiek gaf toen al koersdoel 4,00. Dat is zeer eigenaardig. Stel u maar voor dat ik bij Fortis zou hebben gewerkt als technisch analist. Ik zou dan het koersgrafiekje van mijn eigen werkgever hebben gemaakt, en dat vreselijk lage koersdoel hebben gezien. Ik zou bij CEO Votron hebben aangeklopt en hem de zaak hebben voorgelegd. Hoe kan dit, meneer Votron? Zo’n grafiekje liegt doorgaans niet. Wat is hier aan de hand? En hoe voorkomen we door goed beleid NU dat onze bank down the drain gaat, want dat is wat mijn grafiek voorspelt.

Het lijkt er op dat er toen al geen weg terug meer was. Wat de grafieken van beurskoersen keer op keer bewijzen, is dat er een ‘waarheid’ is over een bedrijf, lang voordat dat in de openbaarheid komt. En daarnaast, dat er een zekere mate van onvermijdelijkheid is. Als het in de grafiek staat, als we het kunnen berekenen, dan gebeurt het ook. Kennelijk is het op dat moment al niet meer mogelijk om een grote koersval te stuiten, wat het bedrijf ook zou proberen en hoe prudent het beleid op dat moment ook zou worden. Het was in het voorjaar al te laat, dat is wat de grafiek van Fortis aangaf.

Randstad
Nu dan Randstad, en alleen de daggrafiek dit keer. Want Randstad heeft zich zeer goed gehouden in deze alom in de media aanwezige crisis. Kijken we eerst heel simpel naar een vergelijk tussen de periode mei – juli en het koersverloop nu, in september.
 

 
U ziet dat voor Randstad het drama zich heeft voltrokken in het voorjaar en in de zomer. Nu de kredietcrisis wereldnieuws is, maakt Randstad tot nog toe geen nieuwe dieptepunten. Dat kan natuurlijk alsnog gebeuren, de grafiek ‘voorspelt’ op dit moment niet dat het dieptepunt uit juli niet op korte termijn aangevallen kan worden en uitgenomen. Maar alleen al het feit dat de beurs als geheel 15 % onder het dieptepunt van juli is geweest, terwijl Randstad BOVEN het dieptepunt van juli is gebleven, geeft aan dat we op moeten gaan letten. Randstad toont momenteel relatieve sterkte en de uitzendsector is een voorloper. Dit is dus goed nieuws, tot nog toe. Zoals u ziet zijn we echter wel dicht bij het dieptepunt uit juli, en het is zeker mogelijk dat het marginaal wordt overschreden.
 

 
Deze tweede grafiek geeft aan dat we toch nog wat lagere koersen zouden mogen verwachten, maar het gaat niet meer van harte. De maand oktober kan een heel belangrijke worden in deze beurscrisis, ook voor Randstad. Ik heb nog steeds met mijn methodiek geen koopsignaal voor de uitzender, maar dat komt omdat ik conservatief kijk en pas zal gaan kopen lang nadat de diepste koersen gezet zijn.

Maar het is wel rationeel om aan te nemen dat men beter aandelen kan kopen bij AEX 334 dan bij AEX 564. Randstad op 18 Euro is ook een beter idee dan Randstad op 60 Euro. Als u wat ‘plukjes’ oppakt nu, houdt u dan een richtlijn die ik eerder een keer heb gegeven in de gaten: ga altijd er vanuit dat u ook aandelen had kunnen kopen voor een prijs van 60 Euro. Stel dat u er op die koers 100 had gekocht. U zou dan 6000 Euro hebben uitgegeven. Het is verstandig om bij een koers van 18 Euro dezelfde hoeveelheid aandelen aan te kopen als u had gekocht bij een koers van 60 Euro. U koopt dus 100 aandelen en nu voor 1800 Euro, een besparing van 4200 Euro. Mocht de affaire toch verliesgevend worden, dan kan er altijd minder vanaf dan bij een prijs van 60 Euro. Zo’n strategie bij de aankoop van aandelen (kijken naar wat het op een topkoers had gekost), voorkomt dat u onder een verdere koersval op dezelfde manier zou lijden als wanneer u minder aandelen had gekocht maar op veel hogere koersen. Investeert u hetzelfde bedrag, en de koersen dalen opnieuw met 70 %, dan schiet u er niets mee op dat de koers van het aandeel veel lager was bij aankoop. Beurskoersen kunnen uiteraard blijven dalen met 70 % vanaf het aankoopniveau.

Bij nieuwe dieptepunten voor Randstad mogen we dus positiever worden en erop gaan speculeren dat het aandeel zijn relatieve sterkte t.o.v. de index zal kunnen voortzetten. En relatieve sterkte in Randstad is een voorzichtig signaal voor een economie die ook onderliggend al weer wat sterker aan het worden is.

Als we proberen op veel langere termijn te kijken, maanden vooruit, is het beeld voor Randstad (en de aandelenmarkt als geheel) diffuser. Er lijkt een lange periode van structureel lagere beurskoersen mogelijk te zijn nu. Een lange termijn koopsignaal heb ik dan ook zeker niet op Randstad. Ik gaf in mijn vorige column al aan dat ook Randstad op lange termijn naar 5 Euro kan. De grafiek maakt dat mogelijk. Ik kan natuurlijk ongelijk krijgen, en dat hoop ik van harte. Momenteel is het feit dat het aandeel voor het eerst sterker is dan de beurs als geheel in ieder geval hoopgevend. En hoop op wat positievere ‘vibes’ kunnen beleggers en burgers wel gebruiken in deze financiële crisis.

Ruud van Megen